Kiedy rodzeństwo nie ma prawa do zachowku? Komu należy się zachowek po bezdzietnym bracie, siostrze? Kiedy przysługuje zachowek dla rodzeństwa? Kto ma prawo do spadku i co ma w tym wszystkim dziedziczenie? Wszystko o zachowku po bracie lub siostrze...

Kiedy rodzeństwo nie ma prawa do zachowku? Komu należy się zachowek po bezdzietnym bracie, siostrze? Kiedy przysługuje zachowek dla rodzeństwa? Kto ma prawo do spadku i co ma w tym wszystkim dziedziczenie? Wszystko o zachowku po bracie lub siostrze...

Czym jest zachowek i komu przysługuje zachowek?

Zachowek to instytucja prawna przewidziana w polskim Kodeksie Cywilnym, która ma na celu ochronę pewnych osób bliskich zmarłemu spadkodawcy, które zostały pominięte w testamencie lub których udział spadkowy został ograniczony w sposób istotny. Jest formą finansowego zabezpieczenia, zapewniającego minimalny udział w spadku dla najbliższych członków rodziny spadkodawcy, takich jak dzieci, małżonek, a czasami także rodzice. Poniżej wyjaśniam podstawowe kwestie związane z tematem z tytułu zachowku.

Zachowek to prawo do otrzymania określonej części wartości udziału spadkowego, które przysługuje niektórym bliskim członkom rodziny spadkodawcy, w przypadku gdy zostali oni pominięci w testamencie lub ich udział został ograniczony poniżej pewnego minimum ustawowego. Jest on wypłacany w pieniądzu, a jego wysokość zależy od wartości spadku oraz stopnia pokrewieństwa uprawnionego z spadkodawcą.

Krąg osób uprawnionych do zachowku

Do kręgu osób uprawnionych należą zstępni (czyli dzieci, wnuki), małżonek spadkodawcy oraz jego rodzice. Jeżeli w uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny jest małoletni, prawo do zachowku wynosi 2/3 wartości udziału spadkowego.

Art. Kodeksu Cywilnego dotyczące zachowku

Kodeks Cywilny w art. 991 i następnych szczegółowo reguluje kwestię zachowku. Określa on, kto jest uprawniony do niego, w jakiej wysokości oraz w jakim terminie można ubiegać się o jego wypłatę.

Otwarcie spadku a zachowek

Prawo do zachowku powstaje w momencie otwarcia spadku, czyli po śmierci spadkodawcy. Osoby uprawnione mogą ubiegać się o niego od osób, które są spadkobiercami z ustawy lub z testamentu. Jeśli w grę wchodzi spadek, rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych należy się spadek, jeśli np jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku.

Zachowek po bracie

Zachowek po bracie nie przysługuje bezpośrednio, chyba że brat byłby jednocześnie zstępnym lub małżonkiem spadkodawcy. W typowej sytuacji prawa do niego mają dzieci, małżonek oraz rodzice spadkodawcy.

Wartość udziału spadkowego

Wartość udziału spadkowego jest podstawą do obliczenia wysokości zachowku. Uprawniony do niego otrzymuje część tej wartości, zależną od stopnia pokrewieństwa z spadkodawcą oraz od tego, czy spadkodawca pozostawił testament. Inaczej sytuacja wygląda, jeśli testament nie zostanie napisany, a inaczej, jeśli on występuje.

Ubieganie się o zachowek

Osoby uprawnione do zachowku mogą ubiegać się o niego, składając stosowne roszczenie do spadkobierców. Termin na zgłoszenie roszczenia wynosi 5 lat od momentu otwarcia spadku. A co może zrobić osoba, która jest uprawniona do zachowku, a go nie otrzymuje? Przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie.

Roszczenie o zapłatę zachowku

Roszczenie o zapłatę zachowku jest skierowane przeciwko spadkobiercom i może być dochodzone na drodze sądowej, jeżeli nie dojdzie do polubownego rozwiązania między stronami.

Zachowek jest zatem ważnym instrumentem prawnym, mającym na celu zapewnienie minimalnego udziału w spadku dla najbliższych członków rodziny spadkodawcy, nawet jeśli nie zostali oni uwzględnieni w testamencie. Istnieje bowiem prawo do części majątku danym osobom, nawet, jeśli te nie zostały uwzględnione w testamencie.

Kiedy rodzeństwo nie ma prawa do zachowku – zachowek dla rodzeństwa

Czy zachowek należy się rodzeństwu? Czy zachowku można domagać się jako rodzeństwo? Rodzeństwo nie ma prawa do zachowku w sytuacji, gdy w kręgu osób uprawnionych do jego otrzymania znajdują się zstępni (np. dzieci spadkodawcy), małżonek lub rodzice spadkodawcy, co wynika bezpośrednio z przepisów Kodeksu Cywilnego. Prawo to jest zarezerwowane wyłącznie dla najbliższej rodziny spadkodawcy, co oznacza, że bracia i siostry nie są włączeni do grona osób uprawnionych, jeżeli żyją zstępni lub małżonek spadkodawcy. W sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił za sobą dzieci, małżonka ani rodziców, spadek jest dziedziczony zgodnie z kolejnością określoną w Kodeksie Cywilnym, ale nie rodzi to praw do zachowku dla rodzeństwa. Zachowek ma charakter ochronny dla osób najściślej związanych z spadkodawcą, co wyklucza rodzeństwo z możliwości ubiegania się o niego, chyba że nie ma innych uprawnionych krewnych. Czy brat po siostrze może dziedziczyć więc część zachowku i odwrotnie? W praktyce, rodzeństwo może dziedziczyć spadek po bracie czy siostrze, lecz ich prawa nie obejmują roszczenia o zachowek, które jest zarezerwowane dla węższego kręgu rodzinnego. Jeśli więc chcemy dowiedzieć się, czy rodzeństwo ma prawo do zachowku, po powyższym wpisie widzimy, iż sytuacja ta jest stosunkowo mocno skomplikowana, bowiem rodzeństwo nie jest uprawnione do uzyskania z tego tytułu zachowku, chyba że są ku temu określone przesłanki.

Komu należy się zachowek – osoby uprawnione do zachowku. Katalog osób uprawnionych do zachowku

Osoby uprawnione do zachowku, zgodnie z polskim Kodeksem Cywilnym, to te, które zostałyby powołane do dziedziczenia na mocy ustawy, ale ich udział w spadku został pominięty lub ograniczony przez testatora w testamencie. Prawo to ma na celu zapewnienie pewnego minimum finansowego dla najbliższych członków rodziny spadkodawcy. Oto krąg osób uprawnionych do zachowku:

  1. Zstępni spadkodawcy – to przede wszystkim dzieci spadkodawcy, wliczając w to adoptowane dzieci, które mają prawo otrzymać zachowek, niezależnie od tego, czy zostały pominięte w testamencie, czy ich udział został zminimalizowany. W przypadku śmierci dziecka spadkodawcy, prawo to przechodzi na jego dzieci, czyli wnuki spadkodawcy.
  2. Małżonek spadkodawcy – ma to prawo, jeśli jego udział spadkowy został zmniejszony testamentem spadkodawcy lub został z niego całkowicie wyłączony.
  3. Rodzice spadkodawcy – mają prawo do otrzymania zachowku tylko wtedy, gdy spadkodawca nie pozostawił zstępnych (dzieci, wnuków) ani małżonka. Rodzice stają się uprawnieni do zachowku, jeżeli ich udział w spadku został ograniczony lub zostali pominięci w testamencie.

Warto podkreślić, że prawo do zachowku nie przysługuje automatycznie wszystkim krewnym spadkodawcy, a jedynie wyżej wymienionym kategoriom osób. Zachowek jest wypłacany z masy spadkowej, co oznacza, że spadkobiercy testamentowi lub ustawowi są zobowiązani do jego zapłaty w odpowiedniej proporcji do wartości, jaką otrzymali ze spadku.

Kodeks Cywilny szczegółowo reguluje kwestie związane z zachowkiem, w tym sposób jego obliczania, terminy do zgłaszania roszczeń oraz procedurę dochodzenia praw do zachowku przed sądem.

Zachowek po bezdzietnym bracie, siostrze – komu należy się zachowek po bezdzietnym rodzeństwie i ile wynosi zachowek?

W polskim prawie, kwestia zachowku po bezdzietnym bracie czy siostrze jest regulowana przez Kodeks Cywilny, ale z perspektywy prawa do zachowku, rodzeństwo nie jest bezpośrednio uprawnione do otrzymania zachowku, jeśli nie znajduje się w kręgu najbliższych członków rodziny, którym prawo to przysługuje. Zachowek jest zarezerwowany przede wszystkim dla zstępnych (dzieci, wnuki), małżonka oraz, w niektórych przypadkach, dla rodziców spadkodawcy.

Komu należy się zachowek po bezdzietnym rodzeństwie?

Jeśli bezdzietne rodzeństwo (brat lub siostra) zmarło, a w testamencie zostały pominięte osoby, które z mocy prawa są uprawnione do dziedziczenia i do zachowku, to:

  • Rodzice zmarłego mogą być uprawnieni do zachowku, jeżeli rodzeństwo nie pozostawiło małżonka ani zstępnych. Jeśli rodzice również nie żyją lub z innych przyczyn nie mogą dziedziczyć, prawo do spadku (i potencjalnie do zachowku, gdyby taka sytuacja miała miejsce) przechodzi na dalszych krewnych zgodnie z kolejnością dziedziczenia przewidzianą w Kodeksie Cywilnym.
  • Małżonek zmarłego również mógłby być uprawniony do zachowku, gdyby był pominięty w testamencie lub jego udział został znacząco ograniczony, ale to nie dotyczy rodzeństwa jako takiego.

Ile wynosi zachowek?

Wysokość zachowku zależy od tego, kim są osoby uprawnione. Zachowek dla zstępnych i małżonka wynosi połowę wartości udziału spadkowego, który przypadałby danej osobie, gdyby spadek był dzielony według ustawy (na zasadach dziedziczenia ustawowego). Dla rodziców zachowek wynosi 2/3 wartości udziału spadkowego, który przypadałby im w drodze dziedziczenia ustawowego.

W praktyce, po bezdzietnym bracie czy siostrze, zachowek najczęściej nie będzie miał zastosowania dla rodzeństwa, chyba że w szczególnych okolicznościach, gdzie nie ma innych bliższych krewnych, a sąd uznałby, że istnieją wyjątkowe okoliczności wymagające ochrony ich praw spadkowych. Warto jednak pamiętać, że zasady dotyczące zachowku są stosunkowo sztywne i skoncentrowane na ochronie najbliższego kręgu rodzinnego zmarłego.

Zachowek po zmarłym bracie lub siostrze ( rodzeństwo spadkodawcy)

W polskim prawie, zachowek po zmarłym bracie lub siostrze nie przysługuje innemu rodzeństwu, ponieważ nie znajdują się oni w kręgu osób uprawnionych do zachowku zgodnie z Kodeksem Cywilnym. Osoby uprawnione do zachowku to zstępni, małżonek oraz rodzice zmarłego, co wyklucza rodzeństwo z możliwości ubiegania się o zachowek. W przypadku śmierci brata czy siostry, ich majątek najczęściej przypada zstępnym lub, w ich braku, innym krewnym zgodnie z kolejnością dziedziczenia ustawowego. Zachowek jest zabezpieczeniem finansowym dla najbliższej rodziny, mającym na celu zapewnienie minimalnego wsparcia osobom, które byłyby naturalnie uprawnione do dziedziczenia. Rodzeństwo może dziedziczyć majątek po zmarłym bracie lub siostrze tylko w ramach zasad dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, ale bez prawa do zachowku. W praktyce, dziedziczenie przez rodzeństwo następuje, gdy zmarły nie pozostawił zstępnych, małżonka, ani żyjących rodziców.

Zachowek po wujku

Zachowek po zmarłym wujku nie przysługuje bratankom czy siostrzenicom, ponieważ nie są oni bezpośrednio wymienieni w Kodeksie Cywilnym jako osoby uprawnione do zachowku. Zachowek zarezerwowany jest dla najbliższej rodziny spadkodawcy, takiej jak jego dzieci, małżonek lub rodzice. W przypadku śmierci wujka, jego majątek jest dziedziczony zgodnie z ustawową kolejnością dziedziczenia, gdzie bratankowie i siostrzenice mogą dziedziczyć, ale już po wyczerpaniu uprawnień bliższych krewnych. Prawo do zachowku ma na celu ochronę finansową osób najściślej związanych z zmarłym, co nie obejmuje dalszej rodziny takiej jak bratankowie czy siostrzenice. W specyficznych sytuacjach, spadek po wujku może przypaść jego bratankom lub siostrzenicom, jeśli nie ma bliższych spadkobierców. Jednak, bez względu na to, bratankowie i siostrzenice nie mają prawnego roszczenia do zachowku, co jest konsekwencją ustawowego definiowania kręgu osób uprawnionych do tej formy wsparcia.

Zachowek po rodzicach

Zachowek po rodzicach przysługuje ich zstępnym, czyli dzieciom, które mogą ubiegać się o niego, jeśli czują, że ich udział w spadku został niesprawiedliwie pomniejszony lub zostali całkowicie pominięci w testamencie. Prawo do zachowku gwarantuje dzieciom zmarłego rodzica pewien minimalny udział w jego majątku, nawet jeśli testament stanowi inaczej. Wysokość zachowku dla dzieci wynosi połowę wartości udziału spadkowego, który przysługiwałby im w drodze dziedziczenia ustawowego. Małżonek zmarłego rodzica również ma prawo do zachowku, jeśli jego udział w spadku został ograniczony przez testament. Zachowek po rodzicach ma na celu ochronę ekonomiczną najbliższej rodziny, zapewniając, że nie zostaną oni całkowicie pozbawieni środków po śmierci spadkodawcy. Proces ubiegania się o zachowek wymaga od uprawnionych działań prawnych, w tym zgłoszenia roszczenia do spadkobierców w określonym terminie, co zazwyczaj wynosi pięć lat od otwarcia spadku.

Kiedy jest obowiązek zapłaty zachowku?

Obowiązek zapłaty zachowku powstaje w momencie, gdy prawo do zachowku przysługuje osobom uprawnionym zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego. Poniżej przedstawiam kluczowe aspekty związane z obowiązkiem wypłaty zachowku, uwzględniając podane słowa kluczowe:

  1. Prawo do zachowku przysługuje zstępnym (np. dzieciom, wnukom spadkodawcy), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, jeśli ich udział spadkowy został pomniejszony lub całkowicie pominięty w testamencie. Rodzeństwu spadkodawcy prawo do zachowku nie przysługuje.
  2. Obowiązek zapłaty zachowku nałożony jest na spadkobierców, którzy są zobowiązani do wypłaty zachowku z masy spadkowej. W sytuacji, gdy spadkodawca obdarował za życia kogoś z majątku, osoba obdarowana (zachowek od obdarowanego) również może zostać zobowiązana do dopłaty zachowku, jeśli masa spadkowa jest niewystarczająca.
  3. Wartość zachowku jest obliczana na podstawie wartości netto spadku w chwili śmierci spadkodawcy, uwzględniając również darowizny dokonane przez spadkodawcę na rzecz osób trzecich, które mogą zmniejszać masę spadkową. Do obliczenia zachowku uwzględnia się również długi i zobowiązania spadkowe.
  4. Zachowek w postaci pieniężnej jest najczęstszą formą wypłaty zachowku, choć możliwe jest, za zgodą stron, jego uregulowanie w innej formie, np. poprzez przekazanie określonych składników majątkowych.
  5. Zachowek należy zapłacić podatek – otrzymany zachowek podlega opodatkowaniu zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn. Wartość zachowku i stopień pokrewieństwa zmarłego z osobą uprawnioną wpływają na wysokość podatku.
  6. Obowiązek zapłaty zachowku powstaje z chwilą zgłoszenia przez uprawnionego roszczenia o jego wypłatę. Spadkobiercy albo uprawnieni do zachowku (w przypadku obciążenia obdarowanych) mają obowiązek uregulować należność w terminie określonym w roszczeniu, zwykle w ciągu kilku miesięcy od zgłoszenia.
  7. Stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się całość majątku spadkowego na dzień śmierci spadkodawcy, w tym także dokonane przez niego za życia darowizny, które mogą być doliczone do masy spadkowej dla celów obliczenia zachowku.

W przypadku sporów dotyczących wypłaty zachowku, strony mogą zwrócić się do sądu, który rozstrzygnie wysokość zachowku oraz terminy jego wypłaty.

Obliczanie zachowku (jak obliczyć zachowek)- czyli ile wynosi wysokość zachowku?

Wysokość zachowku zależy od kilku czynników, w tym od wartości spadku, stopnia pokrewieństwa między spadkodawcą a osobą uprawnioną do zachowku, oraz od tego, czy spadkodawca pozostawił testament. Oto, jak krok po kroku można obliczyć wysokość zachowku, biorąc pod uwagę przepisy prawa dotyczące instytucji zachowku:

  1. Określenie wartości masy spadkowej: Pierwszym krokiem jest ustalenie wartości netto całego majątku spadkowego, który spadkodawca pozostawił po swojej śmierci. Wartość ta powinna uwzględniać wszelkie składniki majątkowe (nieruchomości, ruchomości, prawa majątkowe), od których należy odjąć długi oraz zobowiązania spadkowe.
  2. Uwzględnienie darowizn dokonanych przez spadkodawcę: Do masy spadkowej należy doliczyć również wartość darowizn dokonanych przez spadkodawcę na rzecz osób trzecich w okresie ostatnich lat przed śmiercią, co może mieć wpływ na obliczenie  zachowku.
  3. Określenie kręgu osób uprawnionych do zachowku: Zachowku mogą domagać się zstępni (dzieci, wnuki), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, jeśli ich udział spadkowy został pomniejszony lub pominięty w testamencie.
  4. Obliczenie :
    • Dla zstępnych i małżonka, zachowek wynosi połowę wartości udziału spadkowego, jaki przysługiwałby im, gdyby dziedziczyli ustawowo.
    • Dla rodziców, zachowek wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego, jaki przysługiwałby im w drodze dziedziczenia ustawowego.
  5. Zapłata zachowku: Osoby uprawnione mogą domagać się zapłaty zachowku na rzecz uprawnionego, co zwykle odbywa się w formie pieniężnej, chyba że strony uzgodnią inaczej.

Przykład obliczenia zachowku:

Załóżmy, że wartość netto spadku po odjęciu długów wynosi 200 000 zł. Spadkodawca pozostawił jedno dziecko i małżonka, ale w testamencie przekazał cały majątek osobie trzeciej. W takim przypadku:

  • Dziecko może domagać się zachowku w wysokości 50% wartości udziału, jaki przysługiwałby mu, gdyby dziedziczyło ustawowo, czyli 50% z 200 000 zł = 100 000 zł.
  • Małżonek również ma prawo do 50% wartości swojego udziału ustawowego, co również wynosi 100 000 zł.

Warto jednak pamiętać, że każdy przypadek jest indywidualny, a obliczenie zachowku może być skomplikowane ze względu na różnorodność elementów majątkowych i zobowiązań spadkowych. W przypadku wątpliwości lub sporów zalecane jest skonsultowanie się z prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym.

Roszczenie o zachowek

Roszczenie o zachowek to formalne żądanie wypłaty należnej części wartości spadku, które przysługuje określonym bliskim krewnym spadkodawcy, gdy ich udział w spadku został pominięty lub ograniczony przez testament. Osoby uprawnione do zachowku, takie jak dzieci, małżonek czy rodzice zmarłego, mogą zgłosić roszczenie do spadkobierców, aby zapewnić sobie minimalne zabezpieczenie finansowe. Roszczenie o zachowek musi zostać zgłoszone w ciągu pięciu lat od dnia ogłoszenia testamentu lub od dnia, w którym osoba uprawniona dowiedziała się o swoim prawie do zachowku, ale nie później niż dziesięć lat od otwarcia spadku. Proces dochodzenia roszczenia może zostać przeprowadzony na drodze sądowej, jeśli strony nie dojdą do porozumienia w kwestii wypłaty zachowku.

Substrat zachowku – co to jest?

Substrat zachowku to pojęcie odnoszące się do majątku, który stanowi podstawę do obliczenia wartości zachowku dla osób uprawnionych. Obejmuje on wartość netto spadku w chwili śmierci spadkodawcy, wliczając w to wszelkie nieruchomości, ruchomości, prawa majątkowe oraz inne składniki majątkowe, po odjęciu długów i zobowiązań spadkowych. Do substratu zachowku zalicza się również darowizny dokonane przez spadkodawcę na rzecz osób trzecich przed śmiercią, które mogą być doliczone do masy spadkowej w celu obliczenia należnego zachowku. Substrat zachowku jest zatem kluczowym elementem w procesie ustalania wysokości zachowku, gwarantując, że osoby uprawnione otrzymają sprawiedliwy udział w spadku, zgodnie z intencją ustawodawcy.

Zachowek a spadek, testament i darowizna – dziedziczenie ustawowe, spadkodawca, spadkobierca, rodzeństwo spadkobiercy

Zachowek i darowizna to dwa różne aspekty prawa spadkowego, które mogą wpływać na proces dziedziczenia, zarówno ustawowego, jak i testamentowego. Zachowek jest prawem do otrzymania części majątku przez osoby bliskie spadkodawcy, które zostały pominięte w testamencie lub których dziedziczenie zostało ograniczone, podczas gdy darowizny mogą wpływać na wartość dostępną dla spadkobierców i osób uprawnionych do zachowku.

  1. Zachowek versus dziedziczenie ustawowe: Zachowek stanowi pewnego rodzaju zabezpieczenie finansowe dla najbliższych członków rodziny spadkodawcy, takich jak dzieci, małżonek, czy rodzice, którzy w myśl dziedziczenia ustawowego byliby naturalnymi spadkobiercami, ale zostali pominięci w testamencie lub otrzymali mniej, niż wynikałoby to z ustawowych praw dziedziczenia. Zachowek daje im prawo do otrzymania określonej części wartości spadku, nawet jeśli testament spadkodawcy był inny.
  2. Darowizny a zachowek: Darowizny dokonane przez spadkodawcę za życia mogą być wliczane do masy spadkowej przy obliczaniu zachowku, co oznacza, że jeżeli spadkodawca przekazał znaczne wartości majątkowe osobom trzecim, osoby uprawnione do zachowku mogą domagać się jego uzupełnienia, aby zapewnić sprawiedliwy podział majątku zgodnie z intencjami ustawodawcy.
  3. Roszczenie o zachowek: Osobom, którym przysługuje prawo do zachowku, przysługuje również roszczenie przeciwko spadkobiercy (lub spadkobiercom) o wypłatę należnego zachowku. W przypadku, gdy spadkodawca obdarował za życia kogoś z majątku, obdarowany również może być zobowiązany do dopłaty do zachowku, jeśli spadkobiercy nie są w stanie pokryć jego pełnej wartości z masy spadkowej.
  4. Pozycja rodzeństwa w kontekście zachowku i spadku: W polskim prawie spadkowym, rodzeństwo spadkodawcy nie jest uprawnione do zachowku, chyba że nie ma innych bliższych krewnych uprawnionych do dziedziczenia ustawowego. Rodzeństwo może dziedziczyć majątek po zmarłym bracie czy siostrze na mocy ustawy, ale tylko w sytuacji, gdy nie ma zstępnych, małżonka, rodziców, a testament nie przewiduje innych dyspozycji. W takim przypadku dziedziczenie przez rodzeństwo odbywa się na zasadach dziedziczenia ustawowego, bez prawa do zachowku.

Zachowek jest mechanizmem ochrony finansowej dla najbliższej rodziny spadkodawcy, zapewniającym im minimalny udział w spadku, niezależnie od postanowień testamentowych. Darowizny za życia spadkodawcy mogą być brane pod uwagę przy jego obliczaniu, co ma zapobiec omijaniu praw dziedziczenia przez dokonywanie darowizn.

Zachowek jest kluczowym elementem polskiego prawa spadkowego, stanowiącym zabezpieczenie finansowe dla osób najbliższych spadkodawcy, które mogły zostać pominięte w testamencie lub których udział spadkowy został znacząco ograniczony. Komu przysługuje? Prawo to przewidziane jest głównie dla zstępnych spadkodawcy, w tym małoletnich, osób trwale niezdolnych do pracy, a także dla małżonka i rodziców spadkodawcy. Rodzeństwo spadkodawcy, mimo swojego pokrewieństwa, zazwyczaj nie jest uprawnione do jego otrzymania, chyba że nie ma innych bliskich krewnych powołanych do spadku z ustawy.

Zapłata sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku jest obowiązkiem spadkobierców, którzy otrzymali spadek na mocy testamentu lub z ustawy. Wartość obliczana jest jako część wartości udziału spadkowego, który przysługiwałby uprawnionemu, gdyby nie został pominięty w rozdysponowaniu majątku. Dla zstępnych i małżonka jest to zazwyczaj połowa wartości udziału spadkowego, a dla rodziców – dwie trzecie tej wartości.

Osoby uprawnione do zachowku mogą domagać się jego wypłaty, składając roszczenie przeciwko spadkobiercy. Proces ten wymaga dokładnego ustalenia wartości spadku, uwzględniając wszelkie darowizny dokonane przez spadkodawcę, które mogą wpływać na ostateczną sumę. W sytuacji, gdy spadkodawca jest trwale niezdolny do pracy lub zstępny uprawniony jest małoletni, szczególna uwaga jest zwracana na zapewnienie ich bezpieczeństwa finansowego. Tak często więc zadawane jest pytanie, dlaczego np brat nie otrzymał należnego mu zachowku, nie mając pojęcia, że wcale należny mógł mu on nie być.

Podsumowując, zachowek odgrywa istotną rolę w zakresie prawa spadkowego, zapewniając ochronę finansową dla osób, które byłyby naturalnie powołane do spadku, ale z różnych przyczyn zostały pominięte w testamencie. Jest to mechanizm prawny umożliwiający uprawnionym otrzymanie należnego im udziału w majątku spadkowym, co stanowi ważny aspekt sprawiedliwego i równego traktowania członków rodziny spadkodawcy.